Ramayana, ang epiko ng Asya

Noong nagtuturo ako ng Literature 102 (Panitikan ng Mundo), isa sa mga pinakamalaking pagbabago na ginawa ko sa silabus ay ang palitan ang epikong Iliad at Odyssey ng epikong Ramayana. Mula pa noong hayskul pa lamang ako hanggang sa kolehiyo, ang mga epikong Iliad at Odyssey lamang ang tinuturo bilang mga epiko ng mundo. Ito'y isang tagong pagpapahalaga sa literatura ng kanluran at pagpatpatibay ng paniniwalang ang sibilisasyong kanluranin lamang ang dapat nating pag-aralan.

Isang eksena sa Ramakien, makikita sa mga pader na nakapalibot sa Temple of the Emerald Buddha sa Bangkok

Kaya pinasok ko ang Ramayana sa silabus dahil ito ang epikong dapat pag-aralan ng bawat Filipino at Asyano. Nanggaling ang Ramayana sa India, pero nagkalat sa buong Asya dala ng pagkalat ng Hinduismo. Kilala ang epikong ito sa maraming bansa sa Asya. Ito ang "Ramakien" sa Thailand, na naging malalim na awang na nagbubuhay ng kanilang sining biswal, arkitektura, musika, sayaw, papet at teatro. Ito rin ang "Reamaker" ng Cambodia, ang "Phra Lak Phra Lam" ng Laos, at ang "Hikayat Seri Rama" ng Malaysia. Maaring may bersiyon din nito sa Indonesia. Sa Pilipinas may epikong "Maharadia Lawana" mula sa "Darangen" ng mga Maranao, na sinasabi ng batikang direktor panteatro na si Frank Rivera na siyang Filipinong Ramayana.

Nakita ko ang mga mural ng Reamaker sa Grand Palace sa Phnom Penh, at ang mga bas relief sa mga pader ng Angkor Wat sa Cambodia. Noong ako ay nasa Thailand, napanood ko sa tradisyonal na papet sa Teatrong Joe Louis ang isang bahagi ng kwento nito. Ang teatrong khon na buhay na buhay pa sa Thailand ang gumagamit rin ng kwento ng Ramayana. May mural din nito na nakapalibot sa Palasyo ng Emerald Buddha sa Bangkok.

Ang dambuhalang si Thosaganth, ang kontrabida sa Ramakien. Sa Ramayana, siya si Ravana, ang hari ni Sri Lanka na umagaw kay Sita.

Ang Ramayana ay tungkol sa mga pakikipagsapalaran ni Rama para patunayan ang kanyang pagmamahal kay Sita. Sa katapusan ng epiko ay pinili ni Sita na bumalik sa lupa para patunayan na siya ay malinis kahit pa matagal siyang naging bihag ni Ravana. Popular din ang mga tauhang sina Lakshmi bilang kapatid ni Rama na tumutulong sa kanya, at si Hanuman, ang hari ng mga unggoy. Pinapakita ng epikong Ramayana tema ng dharma, na nagsasaad na may mga bagay na dapat gawin para mapanatili ang kabutihan at katahimikan ng mundo.

Ang mga eksena sa Ramayana ay makikita din sa mga templo sa Angkor, Cambodia.
Ito ay kuha sa Bayon, bahagi ng Angkor Archeological Park sa Siem Reap, Cambodia.